Viêm họng là một bệnh thường gặp, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai khi hệ miễn dịch của phụ nữ có sự thay đổi. Viêm họng gây ra không ít khó chịu cho bà bầu, ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày. Vậy, khi bà bầu bị viêm họng thì phải làm thế nào để vừa an toàn cho mẹ, vừa không ảnh hưởng đến thai nhi? Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin hữu ích và thiết thực nhất để giải đáp thắc mắc này.
Nguyên nhân bà bầu dễ bị viêm họng
Trong thai kỳ, cơ thể bà bầu trải qua nhiều thay đổi lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh tấn công và gây viêm họng. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp bà bầu có biện pháp phòng ngừa và xử lý hiệu quả hơn.
Thay đổi hệ miễn dịch
Hệ miễn dịch của bà bầu có sự thay đổi đáng kể trong thai kỳ để bảo vệ thai nhi và duy trì thai nghén. Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng khiến cho hệ miễn dịch của mẹ bầu trở nên nhạy cảm và dễ bị tấn công bởi virus, vi khuẩn gây bệnh, trong đó có viêm họng. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí “Journal of Reproductive Immunology”, hệ miễn dịch của phụ nữ mang thai có xu hướng suy giảm chức năng tế bào t, làm tăng tính cảm nhiễm với các tác nhân gây bệnh đường hô hấp. Điều này giải thích tại sao bà bầu dễ bị viêm họng hơn so với người bình thường.
Thay đổi nội tiết tố
Sự thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ, đặc biệt là sự gia tăng hormone estrogen và progesterone, cũng có thể làm ảnh hưởng đến niêm mạc họng. Các hormone này có thể làm tăng lưu lượng máu đến niêm mạc họng, gây phù nề, sung huyết, và làm cho niêm mạc họng trở nên nhạy cảm hơn với các tác nhân gây kích ứng và nhiễm trùng. Theo các chuyên gia sản khoa, sự thay đổi nội tiết tố là một trong những yếu tố quan trọng khiến bà bầu dễ bị viêm họng và các bệnh lý đường hô hấp khác.
Các yếu tố nguy cơ khác
Ngoài những thay đổi sinh lý trong thai kỳ, một số yếu tố nguy cơ khác cũng có thể làm tăng khả năng bà bầu bị viêm họng. Thời tiết thay đổi, đặc biệt là khi giao mùa, thời tiết lạnh, khô hanh, tạo điều kiện cho virus, vi khuẩn phát triển và lây lan mạnh mẽ. Ô nhiễm môi trường, khói bụi, hóa chất cũng là những tác nhân gây kích thích niêm mạc họng và làm tăng nguy cơ viêm họng. Tiếp xúc với người bệnh, đặc biệt là người mắc các bệnh đường hô hấp như cảm cúm, viêm họng, cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho bà bầu. Tiền sử mắc các bệnh lý mạn tính như viêm mũi xoang, hen suyễn, cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm họng ở bà bầu.
Triệu chứng viêm họng thường gặp ở bà bầu
Triệu chứng viêm họng ở bà bầu tương tự như ở người bình thường, nhưng có thể khiến bà bầu cảm thấy khó chịu và lo lắng hơn do ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé. Việc nhận biết sớm các triệu chứng sẽ giúp bà bầu có biện pháp xử lý kịp thời và hiệu quả.
Đau rát họng
Đau rát họng là triệu chứng điển hình và thường gặp nhất của viêm họng. Bà bầu có thể cảm thấy đau họng, rát họng, ngứa họng, đặc biệt là khi nuốt nước bọt hoặc ăn uống. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, tùy thuộc vào mức độ viêm nhiễm. Theo khảo sát tại các phòng khám tai mũi họng, đau rát họng là triệu chứng được ghi nhận ở hơn 90% bà bầu bị viêm họng.
Ho
Ho là một triệu chứng phổ biến khác của viêm họng, có thể là ho khan hoặc ho có đờm. Ho khan thường xuất hiện trong giai đoạn đầu của bệnh, gây cảm giác ngứa rát cổ họng và khó chịu. Ho có đờm thường xuất hiện khi bệnh tiến triển hơn, đờm có thể trong, trắng, hoặc vàng, xanh nếu có bội nhiễm vi khuẩn. Ho nhiều và kéo dài có thể khiến bà bầu mệt mỏi, mất ngủ, và ảnh hưởng đến thai nhi.
Sổ mũi, nghẹt mũi
Sổ mũi, nghẹt mũi thường đi kèm với viêm họng, đặc biệt là khi viêm họng do virus gây ra. Bà bầu có thể bị chảy nước mũi trong, loãng, hoặc đặc, nghẹt mũi gây khó thở, khó chịu. Sổ mũi, nghẹt mũi có thể làm ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày của bà bầu.
Sốt
Sốt là một triệu chứng ít gặp hơn trong viêm họng ở bà bầu, thường chỉ xảy ra khi viêm họng do vi khuẩn hoặc virus gây ra và có mức độ nhiễm trùng nặng. Sốt có thể từ nhẹ đến cao, tùy thuộc vào tác nhân gây bệnh và sức đề kháng của cơ thể. Sốt cao có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi, đặc biệt là trong 3 tháng đầu thai kỳ.
Mệt mỏi
Mệt mỏi là triệu chứng thường gặp khi bà bầu bị viêm họng, do cơ thể phải chống lại tình trạng viêm nhiễm. Mệt mỏi có thể khiến bà bầu cảm thấy uể oải, thiếu sức sống, khó tập trung, và ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày. Mệt mỏi có thể kéo dài ngay cả khi các triệu chứng khác của viêm họng đã giảm đi.
Bà bầu bị viêm họng có nguy hiểm không?
Viêm họng ở bà bầu, nếu không được xử lý đúng cách, có thể gây ra những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Mức độ nguy hiểm của viêm họng phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng, và thời điểm mang thai.
Nguy hiểm cho mẹ
Viêm họng, dù là cấp tính hay mạn tính, đều có thể gây ra những khó chịu đáng kể cho bà bầu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Đau rát họng, ho, sổ mũi, nghẹt mũi, mệt mỏi có thể khiến bà bầu ăn ngủ kém, suy nhược cơ thể, giảm sức đề kháng. Viêm họng nặng hoặc kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng như viêm amidan, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm phổi, đặc biệt là ở những bà bầu có sức đề kháng kém hoặc có bệnh lý nền. Theo thống kê từ các bệnh viện phụ sản, viêm phổi là một trong những biến chứng thường gặp và nguy hiểm nhất của viêm họng ở bà bầu, có thể gây suy hô hấp, thậm chí đe dọa tính mạng của mẹ.
Nguy hiểm cho thai nhi
Viêm họng ở bà bầu, đặc biệt là khi có sốt cao, có thể gây ảnh hưởng đến thai nhi. Sốt cao trong 3 tháng đầu thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Viêm họng nặng hoặc kéo dài có thể gây thiếu oxy máu ở mẹ, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Một số nghiên cứu cho thấy, nhiễm trùng trong thai kỳ, bao gồm cả viêm họng, có thể làm tăng nguy cơ sinh non, nhẹ cân, hoặc các vấn đề sức khỏe khác ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, không phải tất cả các trường hợp viêm họng ở bà bầu đều gây nguy hiểm cho thai nhi. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, đúng cách, hầu hết các trường hợp viêm họng ở bà bầu đều không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi.
Cách điều trị viêm họng cho bà bầu an toàn và hiệu quả
Khi bà bầu bị viêm họng, việc điều trị cần được thực hiện một cách thận trọng, ưu tiên các biện pháp an toàn, lành tính, và hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc, đặc biệt là trong 3 tháng đầu thai kỳ.
Biện pháp tại nhà
Trong nhiều trường hợp viêm họng nhẹ, bà bầu có thể áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà để giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục. Súc họng bằng nước muối ấm là một biện pháp đơn giản, hiệu quả, giúp làm sạch họng, giảm viêm, giảm đau. Bà bầu có thể súc họng bằng nước muối ấm 3-4 lần mỗi ngày. Uống nhiều nước ấm, đặc biệt là các loại trà thảo dược như trà gừng, trà hoa cúc, trà mật ong chanh, giúp làm dịu cổ họng, giảm ho, và bù nước cho cơ thể. Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh căng thẳng, stress, tạo điều kiện cho cơ thể phục hồi. Sử dụng máy tạo ẩm không khí trong phòng ngủ, đặc biệt là vào mùa đông hoặc khi thời tiết khô hanh, giúp duy trì độ ẩm cho niêm mạc họng và giảm khô rát họng. Chườm ấm vùng cổ họng bằng khăn ấm hoặc túi chườm ấm giúp giảm đau và giảm viêm.
Sử dụng thuốc
Trong trường hợp các triệu chứng viêm họng không cải thiện sau khi áp dụng các biện pháp tại nhà, hoặc khi có các triệu chứng nặng như sốt cao, đau họng dữ dội, ho nhiều, bà bầu cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và chỉ định thuốc phù hợp. Thuốc giảm đau, hạ sốt như paracetamol (acetaminophen) được xem là an toàn cho bà bầu và có thể được sử dụng để giảm đau họng, hạ sốt. Thuốc xịt họng, viên ngậm có chứa các thành phần sát khuẩn, giảm đau, kháng viêm có thể giúp giảm triệu chứng đau họng, ngứa rát họng tại chỗ. Tuy nhiên, cần lựa chọn các sản phẩm an toàn cho phụ nữ mang thai và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Thuốc kháng sinh chỉ được sử dụng khi viêm họng do vi khuẩn và có chỉ định của bác sĩ. Bà bầu tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng kháng sinh khi chưa có ý kiến của bác sĩ, để tránh nguy cơ kháng kháng sinh và các tác dụng phụ không mong muốn.
Khi nào cần đến bác sĩ
Bà bầu cần đến gặp bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu sau: sốt cao trên 38.5 độ c, đau họng dữ dội, khó nuốt, khó thở, ho nhiều và kéo dài, ho ra máu, khàn tiếng kéo dài, nổi hạch cổ sưng đau, hoặc khi các triệu chứng viêm họng không cải thiện sau 3-5 ngày điều trị tại nhà. Bác sĩ sẽ thăm khám, chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây viêm họng và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, an toàn cho bà bầu và thai nhi. Việc thăm khám bác sĩ kịp thời giúp phát hiện và xử lý sớm các biến chứng có thể xảy ra, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Phòng ngừa viêm họng khi mang thai
Phòng ngừa viêm họng khi mang thai là rất quan trọng, giúp bà bầu có một thai kỳ khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc bệnh. Các biện pháp phòng ngừa viêm họng bao gồm:
Tăng cường hệ miễn dịch
Xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất. Uống đủ nước mỗi ngày, đặc biệt là nước ấm, nước ép trái cây, nước rau củ. Ngủ đủ giấc, đảm bảo chất lượng giấc ngủ. Tập thể dục nhẹ nhàng, phù hợp với sức khỏe và giai đoạn thai kỳ. Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, stress.
Vệ sinh cá nhân và môi trường sống
Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, sau khi tiếp xúc với các bề mặt công cộng. Tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng khi tay chưa được rửa sạch. Đeo khẩu trang khi ra ngoài đường, đến nơi đông người, hoặc khi tiếp xúc với người bệnh. Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát, đảm bảo không khí trong lành. Tránh tiếp xúc với khói thuốc lá, hóa chất, bụi bẩn, và các tác nhân gây ô nhiễm môi trường khác.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý
Tránh ăn đồ ăn quá lạnh, quá nóng, đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ ăn chế biến sẵn. Hạn chế đồ uống có gas, nước đá, rượu bia, cà phê. Không hút thuốc lá và tránh xa môi trường có khói thuốc lá. Giữ ấm vùng cổ họng, đặc biệt là khi thời tiết lạnh. Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột. Hạn chế tiếp xúc với người bệnh, đặc biệt là trong mùa dịch bệnh.
Kết luận
Viêm họng là một bệnh lý thường gặp ở bà bầu, có thể gây ra nhiều khó chịu và lo lắng. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng cách và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, bà bầu hoàn toàn có thể kiểm soát được tình trạng viêm họng và có một thai kỳ khỏe mạnh. Quan trọng nhất là bà bầu cần lắng nghe cơ thể, chủ động chăm sóc sức khỏe, và tham khảo ý kiến bác sĩ khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Hy vọng bài viết này đã cung cấp những thông tin hữu ích và cần thiết, giúp bà bầu an tâm và tự tin hơn trong hành trình mang thai và vượt cạn.
